“En dan gaat het erom, op welke leeftijd je ook bent, dat je weer durft te dromen – het slechtste, volgens de opvatting van de maatschappij – durft te dromen dat je iets anders bent. Dat je, behalve die hele machinerie die ook in jou werkt, iets bent wat nooit geboren is en wat nooit sterft. Wat toeziet in alles wat er gebeurt in je leven en daar geen oordeel over heeft. Dat alleen maar aanwezig is.”
Maarten Houtman, Dromend naar de wereld kijken Tao-zen weekend 11-14 mei 2007, vrijdagavond
Hanna Mobach was als kunstenaar een groot licht. En ze vond het haar vanzelfsprekende opgave dat licht uit te stralen…
Toen ik haar net leerden kennen, zei ze tegen Klaaske en mij ‘dat wij ons licht onder de korenmaat plaatsten’– ze vond dat je de talenten die je gekregen had, volop moet benutten: “Alles wat verborgen is, moet openbaar worden gemaakt, en alles wat geheim is, moet aan het licht komen,” zoals in de bijbel staat.
Hanna’s levensverhaal
Na een opleiding gevolgd te hebben bij Wessel Couzijn van Ateliers 63 in Haarlem, werd Hanna in 1969 hoofddocent keramisch beeldhouwen aan de Hogeschool voor de kunsten Utrecht. Maarten Houtman, zelf docent typografie aan het Grafisch Lyceum in Utrecht, leerde ze kennen toen hij daar in het bestuur kwam. Ze kregen een relatie en op zeker moment verliet Maarten huis en haard in Bilthoven en trok bij Hanna in, in haar atelier in de Amsterdamse Molenwijk.
En zoals Maarten in je voortleeft in het zitten en in zijn toespraken, zo leeft Hanna in ons voort in de kunstwerken die we van haar cadeau kregen. En ze was ook heel gastvrij en nodigde ons ten eten uit – bij de koffie en thee had ze altijd Tarvita-biscuitjes van Verkade (die tegenwoordig ‘Mevities’ heten) in huis. En wij nu ook.
‘Aandachtig leven’ was voor Hana werken met je blote handen – haar ambacht was voor haar bijna een geloofsartikel: “Jij moet iets met je handen gaan doen!” zei ze regelmatig tegen me, als we samen achter de computer aan haar website werkten – mij in verbijstering achterlatend.
Hanna verzorgde de illustraties in Maartens eerste boek: ‘ZEN notities onderweg’. Toen het boek in 1984 uitkwam, zorgde een groepje leerlingen voor de voorverkoop – Ankh-Hermes had als voorwaarde gesteld dat we zelf 500 exemplaren zouden afnemen. Toen dat gelukt was, mochten elk van hen in Hanna’s atelier een tekening uitzoeken.
De tekeningen waar uit gekozen mocht worden, waren de originelen van illustraties uit het boek. Klaaske zocht deze uit – die sindsdien ingelijst in haar werkkamer hangt:
 |
| ‘Blauwe klokjes’, 1984. Penseeltekening op rijstpapier, 62x48cm |
Later kwam Hanna nog bij ons op de boot langs met een map met tekeningen uit dezelfde periode, ‘zodat we ze om de beurt in een wissellijst konden ophangen’.
We zochten een tekening uit om in te lijsten. Die kwam aan het voeteneinde van ons bed te hangen – op mij bleek hij een weldadige uitwerking te hebben.
 |
| Boom, 1983. Penseeltekening op rijstpapier, 62x48cm |
 |
| Bootjes, 1993 Ongeglazuurde witbakkende klei, 32x25x5,5cm |
 |
| Bomen, 1998 Ongeglazuurde witbakkende klei, h49cm |
 |
| Twee bloempjes, 1985 Penseeltekening op rijstpapier, 15x11cm |
 |
| ‘Fruitschaal’, ∅ 33cm |
Ik denk gewoon dat in Hanna’s werk functionaliteit niet meegebakken is. Het gaat om het materiaal, de vorm en de kleur. En wat je ermee doet, wordt aan je fantasie overgelaten.
 |
| Vogel, 1982 Porcelein, pigmenten en veldspaatglazuur; roestvrijstalen plaat; 27,5x22cm |
 |
| Kleine schets voor ‘Dijk met huisje’, 1975 Brons, 18x6x3,5cm |
En dan nog een nagekomen exemplaar…
Foto bovenaan, Jan Vonk
____________________
[1] Het misverstand ‘dat de leraar het weet’, kwam Maarten ook bij eigen leerlingen tegen, als zij zelf in de positie van ‘zenleraar’ kwamen. Hij riep daarop een ‘Niet-weters groep’ in het leven – waarbij menigeen afhaakte…
Toen hij in 1985 een stichting in leven riep om zijn werk te ondersteunen, noemde hij die ‘Zen als leefwijze’: je werkelijke leermeester is het leven zelf…