1.
(Geplaatst op 21 juni 2021)
Vandaag Giacometti gezien; honderdvijftig litho’s. Sommige tekeningen één vanuit veertig of vijftig andere studies. En toch ook in deze ene voert elke lijn naar binnen. Ze blijven, hoewel ze in vaste lijnen daar staan, losse notities. Ze zijn zo werkelijk omdat ze laten zien dat het voorbij is. Nergens is weggehaald van het proces van noteren. De constructielijnen helpen je kijken. Wat zichtbaar wordt is hetgeen weggelaten is. Kijkend naar de tekeningen word je net zo geduldig als Giacometti toen hij het maakte. Hij zei ook: al zou ik honderd levens leven, echt dichtbij komen, dat lijkt onmogelijk. En ook: hoe laat ik het leven levend.
Al het bijkomstige, dat wat eigenlijk verleden tijd is, vergeet je doordat Giacometti écht kijkt. Kijkt en tastend op je laat inwerken. Onder het geduld en het ongewilde is het gevecht zichtbaar, het verbeten gevecht om het vorige moment, de vorige observatie, de verleden tijd los te laten.
Zen notities onderweg (1984), Hfdst 17, Observaties I
2.
(Geplaatst op 23 juni 2021)
De spil van onze meditaties – onze verbale meditaties – is die continue aandacht geweest. En we zullen het nu toespitsen op de meest belangrijke kenmerken daarvan.
Het woord ‘continu’ zegt al dat het een soort van aandacht is die uit zichzelf terugkeert, wat er ook gebeurt. En dan moet je denken aan zo’n poppetje waar een stukje lood in zit. Dat kun je in elke stand zetten en dan buitelt het terug naar die positie waar het stukje lood beneden is. Dat is met die continue aandacht ook zo. Er overkomt je natuurlijk in het leven van allerlei, en dan is het even weg tijdens de buiteling. Maar daarna is het terug.
Houd je aan je ervaring, Vijfdaagse december 1986 in Eefde, maandag
Het zitten stelt je alleen in staat om in dit verwarrende, agressieve leven een heel klein beetje gezond te zijn. Dat is al een heel ding. Maar het zet zich niet uiteen met dat meest fundamentele wat er is, namelijk, dat jij, zoals je bent – of je nou een zenboeddhist bent, of een christen, of een mohammedaan, of een taoïst – op moet houden om één van die dingen te zijn. Dat je een bewustzijn bent, wat in onafgebroken relatie, contact, verbondenheid, staat tot het totaal van het leven. Dat je je schijnidentiteit, waar we ons zo druk over maken, totaal verliest. Want dat is voorbijgaand. Daar doen we ons hele leven zó ontzettend ons best voor… En waaróm…
Als je geluk hebt duurt het honderd jaar en dan is het voorbij.
Nietsdoen als je wakker wordt, Vijfdaagse december 1986 in Eefde, donderdagavond
Ik zei vrijdagavond aan het begin:
wat je doorgeeft is wat je bent.
Niet wat je geleerd hebt
niet wat je in huis hebt
niet de vaardigheid –
die geef je natuurlijk ook door,
maar dat is van het oude
dat is alles wat we al weten
en waar we aan kapotgaan.
Maar diegene die je bént,
die geef je door.
Héél kleine kinderen
die nog niet opgevoed zijn
voelen dat
en dieren voelen dat ook,
wie je bent,
of je iets van ze wilt,
of dat je er bent
omdat je van ze houdt,
ze niet wilt opvoeden
ze niet iets leren
ze niet dresseren,
maar ze volgen;
alleen maar daar waar het nodig
even
een klein duwtje
van ‘zie je dat wel…’
Zoals je een kopje oppakt, zo is je leven, Weekend Vogelenzang, oktober 1996, zondag
Als je een boek schrijft, zijn de eerste twee bladzijden helemaal leeg, daar staat niks in. Heerlijk! Dan ga je het boek schrijven, met vreselijk belangrijke dingen. Maar als die eerste twee bladzijden er niet inzitten, in al die belangrijke dingen, dan is het een rotboek. Het kan best een bestseller zijn, maar dan is het geen echt boek.
Die wonderlijke, onbegrijpelijke kracht die alles mogelijk maakt, moet ook in de dingen komen die jij maakt. Dat kan van allerlei zijn, je kunt een kunstenaar zijn, je kunt een technicus zijn, je kunt een stedenbouwer of architect zijn, het doet er niet toe wat. Als daar maar dat onbekende, tijdloze in is.
Waar ben ik?, Weekend Maarssen, mei 2005, vrijdagavond
We kunnen gaan ontdekken waar we eigenlijk op uit zijn, zodat we in de gaten krijgen wat een enorme omweg we maken; dat alle dingen die we kunnen beleven al zijn beschreven of uitgebeeld of op muziek gezet.
In die wereld leven wij, van alles wat al beschreven is, wat al is aangegeven. Maar er is natuurlijk een wereld die nog niet beschreven is en die nooit beschreven kan worden, die je alleen maar zelf kunt ontdekken…
Terugkeren naar de vergeten mens, Vijfdaagse april 1997 in Huissen, mei 2005, donderdag
Die behoefte waarvoor je geen naam weet – daar heb je ook geen behoefte aan – is het enige waar het om gaat. Om daar trouw aan te blijven. En dat gaat ver uit boven al die andere uitspraken van: trouw blijven hieraan, trouw blijven daaraan…
Want alleen dan zul je in staat zijn – dat is altijd de maatstaf die in het christendom is aangehouden – om van iemand te houden, écht te houden. Dan hoeft er niks meer ingevuld te worden vooraf.
Een diepe behoefte om tot besef te komen, Vijfdaagse mei 1985 in Eefde, vrijdagmiddag
Dus zó leven dat je aan jezelf toekomt is ongelooflijk belangrijk, het is misschien het belangrijkste in je leven.
In de pauze zijn, Vijfdaagse april 1997 in Huissen, zondag
9.
(Geplaatst op 2 september 2021)
Je gaat begrijpen dat het niet de hoeveelheid ervaringen is, noch de diepte van die ervaringen, zelfs niet de kwaliteit van die ervaringen, maar als het ware het doek van de toverlantaarn waarop al die ervaringen zijn geprojecteerd. En dat jij eigenlijk het licht bent in de toverlantaarn, waardoor dat allemaal kan gebeuren. Maar dat het erom gaat het licht alleen maar te zijn, zonder de ervaringen..
Het verhaal van de aapgod Hanuman, Vijfdaagse april 1998 in Huissen, zondag
10.
(Geplaatst op 14 oktober 2021)
Wij zijn geneigd – en dat komt omdat ons bewustzijn gebouwd is zoals het is – om intensiteit van ervaring af te meten aan heftigheid. Mensen, dat heeft niets met elkaar te maken, niets, absoluut niets! Heftigheid is van het schilfertje, is van de oppervlakte.
Ik weet het, mensen zeggen: ja, spontaan!! En afijn…
Dat is een hele schijnwereld. Werkelijk ervaren heeft te maken met stilte. Heeft te maken met alleen zijn, ook al ben je met een ander. Het heeft niet te maken met vervoering, het heeft niet te maken met meegenomen zijn – het heeft te maken met tot op de bodem gaan, alleen.
De oude sleur van de schijn, Vijfdaagse april 1988 in Eefde, zondag
11.
(Geplaatst op 28 november 2021)
Maar we zijn nog niet zover gekomen dat we inzien dat de orde die in ons gelegd is en die in de hele natuur aanwezig is, hersteld moet worden. En orde kun je niet maken. Je kunt dingen opruimen, maar orde is iets van een totaal andere orde. Orde is iets wat heel vanzelfsprekend aanwezig is.
Het basisconflict aangaan, Vijfdaagse juli 1988 in Eefde, zondagmiddag
12.
(Geplaatst op 15 december 2021)
Naar het eind van je leven toe, zie je steeds meer wat er nog gebeuren moet. Dat is dus net omgekeerd als in de wereld. Daar zeggen we: iemand die vijfenzestig is, die is afgeschreven, die moet in een bejaardenhuis, uit met de kous. Maar het is juist het omgekeerde: als je bewust leeft, wordt steeds duidelijker hoeveel er nog te doen is En ook hoeveel er nog mogelijk is. En hoeveel je nog in orde kunt brengen van alles wat je ongeweten verkeerd gedaan hebt.
Over het energielichaam, Vijfdaagse juli 1988 in Eefde, donderdagmorgen
13.
(Geplaatst op 8 februari 2022)
Eenzaamheid is het product van oppervlakkigheid, alleenheid is de vrucht van stilte en diepte.
De geest geduldig gadeslaan, Zevendaagse juli 1987, vrijdagmorgen
Besef dat toch, je bent iets ongelooflijks, je bent zó’n geweldige mogelijkheid. En je zit je aldoor maar af te vragen, zal ik nou een boontje meer nemen of een boontje minder nemen… [gelach] Dat is jouw formaat niet.
De sterren en de hemel en het heelal, dat is jouw formaat. En alleen jij hebt het in de hand om in dat formaat je leven te leven.
En dan zul je ongetwijfeld brokken maken. Dat moet wel, je moet brokken maken in het leven, dat kán niet anders, het kan echt niet anders. Die illusie dat je zo regelrecht naar de hemel wandelt, die is er niet. Maar zorg tenminste dat, als je valt, val dan uit de dertiende verdieping en niet over de drempel. [gelach]
Ja echt, dat meen ik, want dan gebeurt er tenminste iets. [gelach]
Het principe van de eenwording, Zevendaagse juli 1987, woensdagmorgen
15.
(Geplaatst op 27 november 2023)
“Dat is de eigenlijke tijdeloosheid, dat je komt bij die onbekende mens die al eeuwen peinst en af en toe van zich doet weten. Hoe kom je in de sfeer waar die mens in leeft – die over de wateren van de tijd heenkijkt en ziet waar je naartoe gaat. Die geen haast heeft, die beseft dat het maar om één ding gaat, en dat is volledigheid van beleving.”
Een gevoel waar het eigenlijk om gaat, Huissen, december 10993, zondag