+ NOTITIE✏️ bij Een eenvoudige oefening , Toespraak voor april 2025.
‘Twaalf ambachten, dertien ongelukken.’
Zo grapte Maarten wel eens over zichzelf.
Hij was in Holland tot elektrotechnicus opgeleid. Terug in Indië, hield hij toezicht op de aanleg van het elektriciteitsnetwerk en gaf daarbij leiding aan een ploeg inheemse arbeiders – zie zijn autobiografie De breuk (‘De andere oever’) .
Toen hij na de oorlog naar Nederland kwam, liet hij zich omscholen tot grafisch ontwerper. Voor zijn beroep ging hij boekomslagen verzorgen voor uitgevers en lesgeven in het vak. Daarnaast bracht zijn literaire belangstelling hem in contact met de Vijftigers, hij maakte zelf ook poëzie.
Maar voor ons was hij toch vooral de meditatieleraar en Zen-pionier…
Maarten bleef je verrassen. Zoals hij die keer dat hij zei dat hij zich als een schrijver zag, ik wist niet wat ik hoorde … hij noemt zichzelf een schrijver?
Voor mij was zijn identiteit zo totaal versmolten met de weergaloze verteller en Zen-leraar die hij was – dat ik zijn uitlating bijna als heiligschennis zag…
Ik wist wel dat Maarten vaak dagenlang achter zijn MacClassic zat te schrijven. En hij was natuurlijk de auteur van ZEN notities onderweg en Tao-zen, de weg van niet dwang, twee boeken over meditatie. Ja, dan kun je jezelf een schrijver noemen. Maar toch…
Later raakte ik zelf betrokken bij de postume uitgave van De droom van de dwaze monnik, een boek waarin Maarten ons meeneemt naar de wondere wereld van de Chinese monnik Li. Dat gaf hem de gelegenheid zaken aan de orde te stellen, die wij geneigd zijn als ‘onwerkelijk’ en ‘onmogelijk’ te beschouwen.
Daaruit één citaat:
Li vond de priester in meditatie. Hij keek niet op, maar het kussen tegenover hem gaf aan dat een eventuele bezoeker welkom was.
Op het kussen weken de vragen met het zakken van de adem terug. Hier zitten was voldoende.
Een kuchje deed hem opkijken.[…]
– Kom langs als je weer weggaat. Ik zal je daarna waarschijnlijk niet meer zien, mijn tijd is gekomen.
– Maar blijf ik in uw aandacht?
– Natuurlijk, dat heeft niet met het afleggen van dit lichaam te maken.
Li boog diep en voelde de hand van de priester op zijn hoofd.
Er ging een wonderlijke kracht van uit. Alles zou gaan zoals het moest.
Toen hij zich oprichtte stond de priester al. Hij knikte Li vriendelijk toe en ging naar zijn kamertje.
Li bleef zitten, totdat gedachten over de toekomst binnenslopen.
Tijd om te vertrekken.
Waarover men niet kan spreken, daarover moet men schrijven…
Hein Zeillemaker
Sitemap Tao-zen